Kalbimizde olan kaderimiz olur

Bir topluma ilişkin nitelikler toplumlara hâkim olan yasalarla oluşur. Her toplum aynı yasalara tabidir. Yasalar, toplumsal niteliklerin, insanların kendi benliklerine (nefslerine) yerleştirdikleri sonucunda oluştuğunu göstermektedir.

Bireylerin nefsinde olan toplumun fikri haline gelir

Bu oluşum sürecinde, insanların iç dünyalarına, benliklerine yerleştirdikleri fikirler, niyetler, emeller ve arzulardan davranışlar ortaya çıkar. Davranışlar tekrarlanıp devam ettiğinde alışkanlıklara dönüşür, topluma yayılmaya başladıklarında da adetlere ve geleneklere dönüşür, hâkim görüş haline gelirler. Adetler ve gelenekler yeterince biriktikten sonra o topluma ait karakter de yavaş bir şekilde oluşmaya başlar.

Toplumun kalplerinde olan kaderleri haline gelir

Toplumların nefislerine yerleştirdikleri açık veya gizli haller onların gelişmelerini ve gerilemelerini hazırlamaya başlar. Böylece toplumu oluşturan hâkim unsurdan çıkan kararlar ve işler giderek zenginlik, fakirlik, toplumlaşma, milletleşme veya ayrışma gibi toplumsal halleri hazırlar. Bu birikim o topluluğun veya toplumun huzurunu ve mutluluğunu etkiler, hatta hayat çizgilerini tayin eder. Çünkü bireylerin psikolojilerinde olan dışa vurur, hayata yansır, çevrede tecelli eder ve onların hali haline gelir. Burada, tırtıldan kelebeğe geçiş gibi, bireysel olandan topluma ait olana bir geçiş yaşanır. Gönülde olan ellere ve dillere yürür, eşyada tecelli eder. Bilim ve sanat haline gelir.

İnsanlar benliklerinde gizlediklerinin açığa vurulmasını istemezler

Nefislerde yani insanların psikolojilerinde olanı görmek her zaman mümkün olmaz. Ama benliklerde gizlenmiş olanı sonuçlarından görmek mümkündür. Mesela bir toplumun karşılaştığı musibetlerin hemen tamamı nefslerinde taşıdıklarının sonucudur. Fakat musibete sebep olanlar bunu kolay kabul edemezler. Hatta onların kalplerinde gizlediklerini ifşa edenlerden hoşlanmazlar! Bu işte ileri giden bir toplum gizledikleriyle bir yalan ve inkâr toplumu haline gelir. Kimse de kolay kolay bunu açığa vurmaya cesaret edemez. Mesela bu gizleme işi ve sonunda birinin bu gizliliği açığa vurması gerçeği “kral çıplak” deyimiyle tanımlanmıştır.

Şema: **

(*) Yazının başındaki resim: Dünyaya güneş doğuyor_NASA

(**) Şema: www.fao.org