Kendini bilmek insanı geliştirebilir ve dünyamızı inşa etmekte yapıcı rol oynayabilir mi?

1 Comment 3025 Views

Günün yirmi dört saati başkalarını öyle veya böyle eleştiriyor, bununla aslında, belki dürüst olmayan bir şekilde eleştirdiklerimizin “bizim gibi” düşünmelerini, hatta “benim gibi” gibi olmalarını istiyoruz. Peki, ama eleştirdiğimiz şeyleri, işleri biliyor, o insanları yeterince tanıyor muyuz?  Hadi, o istemediklerimiz, beğenmediklerimiz bir yana, kendimizi hakkıyla biliyor, tanıyor muyuz? Eğer kendimizi tanımıyorsak, bilmiyorsak, başkalarını kendimize benzetmeye çalışmakla yeryüzündeki aptalca işlerden birini yaptığımızın farkında mıyız? Öyle ya, diyelim ki, sokakta rastladığımız birini, görmediğimiz, bilmediğimiz bir yere yönlendiriyorsak bunun için başka ne denebilir?

kendini_bilmek3Öyleyse başkalarını kendimize benzetmeye çalışmadan çok önce kendimizi bilmeye, tanımaya, hatta ‘bir şeye benzetmeye’  bakmak gerekir. “Kendini bilmek!” Yazılı kültürümüzde büyük bir yeri var ama kimin, ne kadar umurunda! Orta Çağlardan bu yana yuvarlanarak gelen bu söz, maalesef bir tekerlemeye dönüşmüş durumda!

Kendimizi bilmenin kısa bir turuna çıkmaya var mısınız?

Peki, nereden başlayalım? Birey olarak kim olduğumuzu bilmek için öncelikle tür olarak kendimizi bilmemiz gerekir. Zira her “ben” veya “o,” ancak ait olduğu türün içinde anlam kazanabilir? Değilse insanı develerle yarıştırır, maymunu kartalla kıyaslar, her birini diğerinin sınıfına koyamadığımız için de sadece hata yapmakla kalmaz, aynı zamanda keyfilik sokağına sapar, nefsilik batağına düşeriz! Bu, yaratılanlar arasında fitne-fesat çıkarmak demektir! Demek ki, her şeyden önce insan olarak ne olduğumuzu, nereden gelip nereye gitmekte olduğumuzu sorgulamak gerekir.

Kendimizi bilmek mi? Ondan kolay ne var!

Kendimizi bilmenin dünyanın en zor işlerinden biri olduğunu kabul etmek gerekir. Zira hakkımızdaki bilgiyle bizim aramızda en az dört perde vardır:

Bu perdelerden biri, o bilgi bir şeyin veya birinin (ben) içinde gizlidir, örtülüdür, zira psikolojiktir.

İkinci perde; “ben”i, yine “ben”le ölçmenin aldatıcılığıdır. Yani bir cetvelin sağlıklı yapılıp yapılmadığını yine aynı cetvelle ölçerek anlamaya çalışıyoruz! Zira, “ben”i, yine “ben” değerlendiriyorum! Ne ala iş değil mi? Bir mahkeme kur, kendini yargıla bakalım, ne oluyor!

Üçüncüsü de kendi içimizde gördüğümüzü ifşa etmenin, yani başkalarına gösterebilme dürüstlüğünü gösterme zorluğudur! Öyle ki, mesela, hırsızın yaptığı işi (hırsızlığını) anlatması, hiç değilse bulunduğu yeri başkalarına bildirmesi, yani kendini ihbar etmesinin zorluğudur bu!

Dördüncüsü, kendimizi bilmek ve ifşa etmek zordur, çünkü biz hepten kendimizi inşa etmedik! Biz daha “kendimizi bilme”den annemiz, babamız, çevremiz hamurumuzu hayli yoğurdular. Daha kendimize gelmeden oluşan zevklerimiz, beğenilerimiz, korkularımız ve alışkanlıklarımız var!

Onun için insan “kendine iyi bak”masını bilmelidir! Bu bakış, kendini koruma bahanesiyle, egosunu besleme bakışı yahut kuru bir bakış değil, ilmi ve ahlâkî bir bakış olmalıdır.

O halde kendimizi bilmek için ne yapalım?

kendini_bilmek1

Önce kim olduğumuzu bilmek için insanın ve insanlığın ne olduğuna, sonra da birey olarak davranışlarımıza, işlerimize ve eserlerimize bakalım. Kendimizi bunlar üzerinden sorgulayalım!

Sonra yanlışlarımızın, eksiklerimizin, başarısızlıklarımızın, lüzumsuz ve faydasız işlerimizin, hatta kendimizden bile gizlediğimiz ayıplarımızın bir listesini çıkaralım!

Başkalarının hakkımızda yaptıkları tenkitleri, değerlendirmeleri ve vardıkları yargıların her birini yüzümüze birer ayna olarak tutalım!

Bir kalabalıkta, tanımadığımız biri -kelimenin her anlamıyla – ayağımıza bastığında nasıl tepki verdiğimizi…

Eve aç geldiğimiz bir akşam saatinde, tam sofraya oturduğumuzda eşimizin yemeği yaktığını duyduğumuzda ne hissettiğimizi ve ne söylediğimizi…

Her akşam kiminle arkadaşlık ettiğimize ve eve davet ettiklerimize bakalım: Televizyon kanallarıyla mı, yoksa kitaplarla mı?

Öfkelendiğimizde ne yaptığımızı….

Bunları yapabildiğimizde “ben” olarak olgunlaşmaya ve topluma katkı yapmaya başlarız…

Yazıyı Paylaşırmısınız

About the author

A.Ü. DTCF mezunu. İngiltere, Sheffield Üniversitesinde Enformasyon Yönetimi, İsrail'de Kırsal Bölgesel Kalkınma Planlaması Post Graduate Study. Yayınlanmış çalışmaları: Söz İncileri; Divan Edebiyatından Seçilmiş Beyitler (2. baskı), Önce Söz Vardı; Fıkıh, Edebiyat ve Tasavvuftan Seçmeler. İlgi alanları: Yenilik, değişim, Gelişme. Uzmanlık alanı: Proje Yönetimi.

Related Articles

1 Comment

  1. Talat YASAK

    Kişisel eğilimler eğitim ve karketerlerle gelişir,olgunlaşır.Bulunduğu ortamda sürekli şiddeti gören bir çocuğun ilerleyen yaşlarda sağlıklı bir birey olması beklenemez.Karekter bozukluğu bulunanlar veya karakter zaafiyeti olanlar çok ciddi bir eğitim ve rehabilitasyondan geçirilmezlerse kendileri olamazlar.Sürekli birilerinin emrinde gezerler yada hep yanlış yaparak yanlış işlerde mutluluk ararlar.İnsan olarak zaaf yönlerimiz vardır.Bu yönler ileride sorun çıkartmayacak basit zaaflarsa tamam sorun yok ama kontrol altına alınmayan zaaf yönler ileride çok büyük sorunlara yol açabilir.
    Size kendim yazdığım bir şiiri göndermek istedim belki bu şiir üzerinden daha doğru dürüst anlatabilirim dedim.
    Karekter zaafiyeti ve karakter mükemmeliyetini anlatmak istedim.
    iyi bir insan olmak için çokta çalışmaya emek vermeye gerek yok.İnsanlardaki iyilik yönleri öne çıkartılabilinirse her şey hal olur.Aksi takdirde çok kötü bir insanda olunabilir.
    BİR DİNLE,KULAK VER SÖZLERİME
    SÖYLEDİKLERİMİDE AMAN İYİ BELLE.
    DEDİKLERİM BİR GÜN ÇIKACAKTIR ÖNÜNE
    GÖRECEKSİN KANCIKLARIN HALLERİNİ
    ŞİMDİDEN BÜYÜK BİLGE SÖZ DİNLE

    Namuslu ne kadar namuslu düşünürse düşünsün
    Namuzsuz o kadar fitne fücur düşünür
    İyi insan ne kadar iyi düşünürse düşünsün
    Bedbah insan o kadar hile düşünür
    Sen sen ol bedbah ile yol gitme

    Asil insan ne kadar asil durursa dursun
    Sütü bozuk o kadar kötü durur
    Güzel bakan ne kadar güzel bakarsa baksın
    Kem gözlü o kadar hain bakar
    Sen sen ol sütü bozuk ile birlik olma

    Mert delikanlı ne kadar güvenilir olursa olsun
    İki yüzlü hep gizli bir şeyler düşünür,aklından hep bir şeyler geçirir
    Sözü özü bir ne kadar hak gözüyle bakarsa baksın
    Kanı bozuk o kadar Namert bakar
    Sen sen ol kanı bozuk ile dost olma

    Düzgün insan ne kadar düzgün giderse gitsin
    Mayası bozuk o kadar eğri gider
    Doğru insan ne kadar doğru durursa dursun
    Eğri insan o kadar eğreti durur
    Sen sen ol mayasız ile hasbihal eyleme

    EN ÖNEMLİSİ SEN ADAM GİBİ SEN OL
    AYARINI SAĞLAM TUT AYARSIZ İLE BAĞ KURMA
    SÜTÜ BOZUK MAYASI BOZUK KANI BOZUK OLMA
    YANİ BEDBAHLARDAN OLMA

    Son olarak şunu söylemek isterim.Bireyin iyi olması yetmez temiz erdemli karekter zaafiyeti olmayan toplumlar ilerler ve sağlam medeniyetler kurarlar.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked (required)

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.